De Staatscommissie tegen Discriminatie en Racisme is een éénmalig adviescollege dat voor vier jaar, op verzoek van de Tweede Kamer, is ingesteld. De staatscommissie doet wetenschappelijk onderzoek en maakt onderdeel uit van een pakket aan initiatieven om discriminatie en racisme in Nederland effectiever aan te pakken. De staatscommissie heeft met name een interdisciplinair en wetenschappelijk profiel. De commissie bestaat uit leden uit verschillende vakgebieden zoals openbaar bestuur, rechtswetenschap, kunstmatige intelligentie, methodologie, sociologie en organisatiepsychologie. De leden van de staatscommissie hebben een aanstelling van 0.1 FTE en de voorzitter 0.17 FTE. De staatscommissie wordt ondersteund door een wetenschappelijk bureau van 7 leden. Dit bestaat uit een secretaris, 5 onderzoekers en een ondersteuner.
De Staatscommissie tegen Discriminatie en Racisme doet onderzoek naar de aard, omvang en oorzaken van discriminatie en racisme in alle maatschappelijke sectoren. Bijvoorbeeld de arbeidsmarkt, het onderwijs, de woningmarkt en de zorg. Ook kijkt zij of er bij de overheid sprake is van discriminatie en etnisch profileren. Hierbij richt zij zich op de werkwijze en organisatiecultuur van alle (semi)overheids- en uitvoeringsinstanties. De staatscommissie richt zich op langdurig, omvangrijk onderzoek naar fundamentele vraagstukken. Zij brengt hiervoor bestaande inzichten samen en geeft daarnaast ook nieuwe inzichten.
De Staatscommissie tegen Discriminatie en Racisme richt zich zowel op Europees Nederland als op Caribisch Nederland. Op basis van haar onderzoek geeft zij advies over beleid, wet- en regelgeving om discriminatie en racisme tegen te gaan.
De Staatscommissie tegen Discriminatie en Racisme is onafhankelijk. Zij heeft zelf een werkprogramma opgesteld. Hierin staan de werkwijze en inhoudelijke lijnen beschreven waarlangs de staatscommissie de komende vier jaar haar onderzoek vormgeeft en uitvoert. Voor het opstellen van het programma heeft de staatscommissie gesproken met relevante partijen en organisaties, waaronder het College van de Rechten van de Mens en de Nationaal Coördinator tegen Discriminatie en Racisme. Meer informatie over de werkwijze van de staatscommissie is te vinden in het werkprogramma.